به موجب ماده 1035 قانون مدنی، نامزدی ایجاد علقه زوجیت نمیکند هر چند تمام یا قسمتی از مهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخت شده باشد. چنانچه تمام یا قسمتی از مهریه دختر پرداخت گردد در صورت به هم خوردن وصلت قابل استرداد است. در مواردی که به دلایل رعایت جنبه شرعی و به لحاظ محرمیت دختر و پسر صیغه عقد جاری شده نیمی از مهر قابل استرداد است.د رماده مذکور قید شده است که هر یک از زن ومرد مادام که عقد نکاه جاری نشده میتواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر به هیچ وجه نمیتواند او را مجبور به این ازدواج نماید یا از جهت امتناع از وصلت درخواست خسارت نماید.
باز پس دادن هدایان نامزدی
طبق ماده 1037 قانون مدنی هر یک از نامزدها میتواند در صورت به هم خوردن وصلت هدایایی را که برای ازدواج به طرف دیگر یا والدین او داده است را مطالبه نماید. اگر عین آن هدایا موجود نباشد هدیه دهنده مستحق دریافت هدیههایی خواهد بود که از روی عادت نگه داشته میشوند مگر این که هدایا بدون تقصیر طرف دیگر از بین رفته باشند.
استرداد هدایا در صورت فوت یکی از نامزدها
ماده 1038 قانون مدنی میگوید، در مورد پرداخت قیمت هدایایی که عینا موجود نیست چنانچه در اثر فوت یکی از نامزدها وصلت به هم خورد طرف مقابل وظیفهای از بابت برگرداندن بهای هدایا به خانواده متوفی نخواهد داشت. بنابراین چنانچه خود مال موجود باشد و طرف مقابل نیز مایل به بازپس گیری آن باشد میتواند همان مال اهدایی را دریافت کند در غیر این صورت نمیتواند بهای آن را درخواست نماید.
شرط عقد در ازدواج یا عقد خارج لازم
سردفتر ازدواج وظیفه دارد شرایط مندرج در قباله را مورد به مورد به دو طرف تفهیم نماید چرا که شرطی معتبر است که مورد توافق زن و مرد قرار گیرد و به مضای هر دوی آنها رسیده باشد. این موارد را که در پی میآید شروط ضمن عقد مینامند:
الف- ضمن عقد(نکاح/خارج لازم یعنی عقد لازم برای ازدواج زن و شوهر) زوج شرط نمود هر گاه طلاق به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سو اخلاق و رفتار وی نبود، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست اورده یل معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
این بندها بدین معنا است که مرد بعد از طلاق باید نصف دارایی خود را که بعد از شروع زندگی به دست آورده است به نام زن نماید، مشروط بر این که:
1- طلاق به درخواست مرد باشد.
2- زن مطیع همسر خود باشد و اخلاق و رفتار نامناسب با وی نداشته باشد و همچنین از او تمکین نماید.
ب- ضمن عقد(نکاح/لازم) زوج به زوجه وکالت بالعزل با حق وکالت در توکیل به غیر داد که در موارد مشروحه زیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید ونیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق ت.کیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول نماید.
این بند بیانگر این مطلب است که زن در صورت تحقق شرایط زیر از ناحیه مرد وکیل است خودش شخصا یا با انتخاب فرد دیگری به عنوان وکیل به دادگاه مراجعه نماید و پس از اثبات ادعا درخواست طلاق نماید.
مواردی که زن میتواند از دادگاه تقاضای صدور طلاق نماید به شرح زیر است:
1-عدم پرداخت خرجی زن و انجام سایر حقوق واجب زن به مدت 6 ماه
2-بد رفتاری غیر قابل تحمل مرد با زن و فرزندان
3-بیماری خطرناک غیر قابل درمان مرد در حدی که سلامت زن را به خطر اندازد
4-دیوانه بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد
5-اشتغال مرد به کاری که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه میزند
6- محکومیت به حبس در حال اجرا از 5 سال به بالا
7-اعتیادی که به اساس زندگی خانوادگی ضرر بزند
8- ترک خانواده بدون علت و دلیل موجه با غیبت کسره 6 ماهه
9- اجرای هر نوع مجازاتی که آبرو و موقعیت زن را به خطر اندازد
10- بچه دار نشدن پس از 5 سال بهعلت عقیم بودن مرد
11-در صورت مفقودالاثر شدن زوج ظرف 6 ماه پس از زمان مراجعه زوجه به دادگاه
12- ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر و یا با عدالت رفتار نکردن بین همسران
توضیح:
زن علاوه بر موارد فوق در صورت موافقت شوهر میتواند موارد دیگری را در قباله ازدواج بگنجاند:
1-حق سکنی که اختیار تعیین محل سکونت را به زن واگذار میکند.